AnandToday

આજ કલ ઓર આજ

તા. 18 મે : 18 May 
તારીખ તવારીખ
સંકલન : વિજય ઠક્કર (આણંદ)

આજે ઇન્ટરનેશનલ મ્યુઝિયમ ડે 

દર વર્ષે 18 મેના રોજ ઈન્ટરનેશનલ મ્યુઝીયમ ડે ઊજવવામાં આવે છે. મ્યુઝીયમના મહત્વ વિશે જાગૃકતા લાવવા માટે આ દિવસની ઊજવણી કરવામાં આવે છે.
મ્યુઝીયમને માનવતાના વારસા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ઈન્ટરનેશનલ મ્યુઝીયમ ડેનું એક આગવું મહત્વ વિશ્વભરના વ્યક્તિઓ વચ્ચે મ્યુઝીયમ “સંસ્કૃતિનું આદાન પ્રદાન, સંસ્કૃતિની સાચવણી અને પરસ્પર સમજણ, સહયોગ અને શાંતિ”ને સુનિશ્ચિત કરવાનું કામ કરે છે.
મ્યુઝીયમની ખૂબ જ આવશ્યકતા છે, કારણ કે તે દેશની ઐતિહાસિકથી લઈને આધુનિક સફર સુધીની જાણકારી આપવામાં મદદ કરે છે
ઈન્ટરનેશનલ મ્યુઝીયમ ડેની શરૂઆત 1977થી કરવામાં આવી હતી. ઈન્ટરનેશનલ કાઉન્સિલ ઓફ મ્યુઝીયમે(ICOM) તેની ઊજવણીની શરૂઆત કરી હતી

* ભારતના 11મા વડાપ્રધાન (1 જૂન 1996 થી 21 એપ્રિલ 1997) અને કર્ણાટકના 14મા મુખ્ય પ્રધાન (1994-96) એચ. ડી. દેવેગૌડા (હરદાનહલ્લી ડોડ્ડેગૌડા દેવેગૌડા)નો જન્મ (1933)
* કલાપી પુરસ્કાર અને વલી ગુજરાતી પુરસ્કારથી સન્માનિત ગુજરાતી ગઝલકાર, શાયર, નાટ્યકાર, આદિલ મન્સૂરી (ફકીરમહમ્મદ ગુલાબનબી મન્સુરી)નો અમદાવાદ ખાતે જન્મ (1936)
આદિલ મન્સૂરી શાયર હોવા ઉપરાંત એક સારા ચિત્રકાર પણ હતા અને કેલીગ્રાફીમાં નિપુણ હતા, ગુજરાતી ગઝલને આધુનિકતાનો વળાંક આપવામાં તેમનું યોગદાન અત્યંત નોંધપાત્ર હતું 
મનહર ઉધાસે ગાયેલી ‘‘જયારે પ્રણયની જગમાં શરૂઆત થઇ હશે...’’ તેઓની લોકપ્રિય ગઝલ છે 

* પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી, રાજ્યસભાના સભ્ય રહેલ (2009-17) અને પર્યાવરણવાદી અનિલ માધવ દવેનું અવસાન (2017)
તેમણે જુલાઈ 2016 થી મે 2017 માં તેમના મૃત્યુના સમય સુધી મોદી સરકારમાં પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન રાજ્ય મંત્રી તરીકે સેવા આપી હતી

* પર્શિયન ભાષાના ગણિતશાસ્ત્રી, ખગોળશાસ્ત્રી, ઇતિહાસકાર, ફિલસૂફ અને કવિ ઓમર ખય્યામ (ગિયાથ અલ-દીન અબુ અલ-ફતહ ઉમર ઇબ્ને ઇબ્રાહિમ નિસાબુરી)નો ઈરાનમાં જન્મ (1048)

* ભારતીય કવિ, પબ્લિસિસ્ટ, લેખક અને સમાજ સુધારક બહેરામજી મેરવાનજી મલબારીનો વડોદરા ખાતે જન્મ (1853)
જેઓ મહિલાઓના અધિકારોના રક્ષણ માટે અને બાળ લગ્ન સામેની તેમની પ્રવૃત્તિઓ માટે પ્રખર હિમાયત માટે જાણીતા હતા

* સાહિત્યના નોબેલ પુરસ્કારથી સન્માનિત બ્રિટિશ ફિલસૂફ, તર્કશાસ્ત્રી અને સામાજિક વિવેચક બર્ટ્રાન્ડ રસેલ (બર્ટ્રાન્ડ આર્થર વિલિયમ રસેલ)નો ઇંગ્લેન્ડમાં જન્મ (1872)
એક શૈક્ષણિક તરીકે, તેમણે ફિલસૂફી, ગણિત અને તર્કશાસ્ત્રમાં કામ કર્યું 

* ભારતીય રિઝર્વ બેંકના દસમા ગવર્નર (16 જૂન 1970 થી 19 મે 1975) સારુક્કાઈ જગન્નાથનનો જન્મ (1914)
પ્રેસિડેન્સી કોલેજ, મદ્રાસમાં શિક્ષિત, જગન્નાથન ભારતીય સિવિલ સર્વિસના સભ્ય હતા અને કેન્દ્ર સરકારમાં સેવા આપી હતી

* અગ્રણી ભારતીય વનસ્પતિશાસ્ત્રી પંચાનન મહેશ્વરીનું અવસાન (1966)
જે મુખ્યત્વે એન્જીયોસ્પર્મ્સના ટેસ્ટ-ટ્યુબ ગર્ભાધાનની તકનીકની શોધ માટે જાણીતા હતા. આ શોધે નવા વર્ણસંકર છોડ બનાવવાની મંજૂરી આપી છે જે અગાઉ કુદરતી રીતે સંવર્ધન કરી શકાતા ન હતા 

* હિન્દી - મરાઠી સિનેમામાં તેમના કામ માટે જાણીતી અને હિન્દી થિયેટર અને સ્ક્રીન અભિનેત્રી રીમા લાગૂનું મુંબઈ ખાતે અવસાન (2017)
જે માતાની ભૂમિકા ભજવવા માટે લોકપ્રિય હતા અને તેમની યાદગાર ફિલ્મોમાં મૈને પ્યાર કિયા, હમ આપકે હૈ કૌન વગેરે અને લોકપ્રિય ટીવી સિરિયલમાં શ્રીમાન શ્રીમતી અને તુ તુ મે મે વગેરે છે

* ભારતના ક્રિકેટ ખેલાડી (2 ટી-20 રમનાર) સંદીપ શર્માનો પંજાબના પટિયાલા ખાતે જન્મ (1993)

* હિન્દી ટેલિવિઝન અભિનેતા ઝૈન ઇમામનો જન્મ (1988)

* ભારતીય ટેલિવિઝન અભિનેત્રી શિવાંગી જોશીનો જન્મ (1995)

* આધુનિક ઉર્દૂ કવિ ઓબેદુલ્લા અલીમનું
અવસાન (1998)

* રાજસ્થાનમાં પોખરણ ટેસ્ટ રેન્જ પર ભારતનું પ્રથમ સફળ પરમાણુ બોમ્બ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું (1974)
આ કસોટીનું અસાઇન કરેલ કોડ નેમ ‘સ્માઇલિંગ બુદ્ધા’ હતું. આ સાથે ભારત છઠ્ઠી પરમાણુ શક્તિ બની ગયું

* અમિતાભ બચ્ચન, જયા પ્રદા, પ્રાણ, રણજીત, ઓમપ્રકાશ, દિપક પરાશર, આશાલતા, ભારત ભૂષણ, સુરેશ ઓબેરોય, મુકરી, એ.કે. હંગલ, સુધીર અને સત્યેન કપ્પુ અભિનિત ફિલ્મ 'શરાબી' રિલીઝ થઈ (1984)
ડિરેક્શન : પ્રકાશ મહેરા 
સંગીત ભપ્પી લાહિરી 
'શરાબી' ફિલ્મમાં અમિતાભે જે અભિનય દર્શાવ્યો છે તે તેનું અત્યાર સુધીનું સૌથી શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન છે. આખી ફિલ્મમાં તે જે રીતે અર્ધ-નશામાં કામ કરે છે અને સંવાદો જે રીતે રજૂ કરે છે તે દંતકથાસમાન છે. તેમણે એ પણ બતાવ્યું છે કે દારૂના નશામાં ધૂત વ્યક્તિ રમુજી, સર્વોપરી, રોમેન્ટિક હોઈ શકે છે, વિનોદી વન લાઇનર્સ અને શાયરીઓ બોલી શકે છે અને એક સ્ત્રી સાથે કેવી રીતે યોગ્ય વર્તન કરવું તે પણ જાણે છે 
'શરાબી' ફિલ્મમાં 'મુછે હો તો નથ્થુલાલ જૈસી' સિક્વન્સમાં પ્રકાશ મહેરા દ્વારા અમિતાભના કોમિક ટાઇમિંગને પણ અદભૂત રીતે એક્સપ્લોર કરવામાં આવ્યું છે. પિતા પ્રાણ સામેનો તેનો ભાવનાત્મક આક્રોશ અન્ય એક યાદગાર દ્રશ્ય બનાવે છે 
અમિતાભ બચ્ચનને દિવાળી (1983)ની ઉજવણી દરમિયાન દુર્ઘટનાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો જ્યારે તેનો ડાબો હાથ બળી ગયો હતો. પરિણામે, તે સમગ્ર 'શરાબી' ફિલ્મમાં તેના ડાબા હાથને તેના ખિસ્સામાં રાખતો જોવા મળ્યો હતો. જોકે, આ બાબત જ તેના પાત્રની શૈલી બની ગઈ હતી અને લોકોને પણ ખૂબ પસંદ આવી હતી 
'શરાબી' એકમાત્ર ફિલ્મ છે જેના સંગીત બદલ ભપ્પી લાહિરીને 'બેસ્ટ મ્યુઝિક' નો ફિલ્મફેર એવોર્ડ મળ્યો હતો. 'શરાબી' સંગીતકાર ભપ્પી લાહિરીની 1982ની 'નમક હલાલ' બાદ અમિતાભ સાથેની બીજી ફિલ્મ હતી 
'દે દે પ્યાર દે...' ગીત સૌપ્રથમ રૂના લૈલા દ્વારા ભપ્પી લાહિરી દ્વારા નિર્મિત 'સુપરુના' આલ્બમમાં રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યું હતું. 'શરાબી'ના 'જહાં ચાર યાર...' ગીત રૂના લૈલાના ગીત 'બંધુ તિન દિન તોર બારી' (સુનો સુનો મેરે યે કહાની) માંથી લેવામાં આવ્યું હતું. 'જહાં ચાર યાર...' ગીતમાં સ્મિતા પાટીલે અવિશ્વસનીય કેમિયો કર્યો હતો. 'નમક હલાલ' (1982) માટે શૂટ કરાયેલા અને બાદમાં સંપાદિત કરાયેલા દ્રશ્યો પ્રકાશ મહેરા દ્વારા 'શરાબી'ના આ ગીતમાં સમાવિષ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા 
ફિલ્મફેર એવોર્ડના ઈતિહાસમાં આ એકમાત્ર બનાવ છે કે જ્યારે 'બેસ્ટ મેલ પ્લેબેક સિંગર' ની કેટેગરીમાં કોઈ એકજ ફિલ્મ અને એકજ ગાયકના ગીતોને નોમિનેશન મળ્યું હૉય !
'શરાબી'ના ગીતો માટે 'બેસ્ટ ફિમેલ પ્લેબેક સિંગર'ની કેટેગરીમાં જે 4 ગીતો નોમિનેટ થયા હતાં તે તમામ ગીતો 'શરાબી'ના હતાં. 'શરાબી' ને 9 નોમિનેશન બાદ 'બેસ્ટ મ્યુઝિક' (ભપ્પી લાહિરી) અને 'બેસ્ટ મેલ પ્લેબેક સિંગર' (કિશોર કુમાર-મંઝીલે અપની જગહ હૈ) - એમ બે એવોર્ડ્સ મળ્યા હતાં 
બિનાકા ગીતમાલાની સૌથી લોકપ્રિય ગીતોની વાર્ષિક યાદી-1984માં 'શરાબી'ના 5 માંથી 3 ગીતો 'જહાં ચાર યાર મિલ જાયે...' (કિશોર કુમાર/અમિતાભ બચ્ચન) બીજા નંબર ઉપર, 'દે દે પ્યાર દે...' (આશા ભોંસલે/કિશોર કુમાર) છઠ્ઠા નંબર ઉપર અને 'મુઝે નવલખા મંગા દે...' (આશા ભોંસલે/કિશોર કુમાર) સાતમાં નંબર ઉપર રહ્યા હતાં